lüzumsuz

Lüzumsuz, Türkçe'de necessary olmayan, gereksiz veya amaçsız anlamlarına gelen bir sıfattır. Genellikle bir kişinin yaptığı işin veya söylediği sözün, belirli bir fayda sağlamadığı durumları nitelendirmek için kullanılır. Lüzumsuzluk, eşya, hareket, tartışma veya davranış gibi pek çok öğe için nitelendirilebilir.

Etymoloji olarak lüzum kelimesinden türemiştir. Lüzum, gereklilik, ihtiyaç anlamına gelir; -suz eki ise “siz, olmadan” anlamını katar. Böylece lüzumsuz, “gereklilik olmadan” veya “ihtiyaç duyulmayan” anlamına gelir. İlgili türevler arasında lüzumlu (gereklı), lüzum (gereklilik) ve lüzumsuzluk (gereksiz hâl) bulunur.

Kullanım açısından lüzumsuz, daha çok edebi veya resmi dilde tercih edilir; günlük konuşmada “gereksiz” kelimesi daha yaygındır. Lüzumsuzluk, bazen aşırılık veya kullanım değersizliği vurgular. Örneğin: “Bu lüzumsuz tartışma zaman kaybı.” “Lüzumsuz yere para harcama.” gibi ifadelerde anlam, işin gerekliliğini yitirip verimsiz olduğunu belirtir. Lüzumsuzluk, çoğunlukla eleştirel bir ton taşır; aynı durumu “gereksiz” şeklinde de ifade edebilirsiniz, ancak lüzumsuzluk daha resmî veya anlatısal bir vurgu yapar.

Eş anlamlar arasında gereksiz ve faydasız; zıt anlamlar arasında gerekli, zaruri ve mecburi bulunur. Lüzumsuz kavramı, özellikle planlama, tasarım, eleştiri veya ahlakî değerlendirmelerde “gerekliliğin dışındaki, faydasız” yönleri vurgulamak için kullanılır.