kushtetuta

Kushtetuta është dokumenti më i lartë ligjor në një shtet, që përcakton formën dhe funksionimin e shtetit, organet e tij kryesore, kompetencat dhe kufijtë e tyre, si dhe të drejtat dhe detyrimet e qytetarëve. Ajo vendos parimet e shtetit ligjor dhe të mbrojtjes së të drejtave themelore, dhe shërben si bazë për legjislacionin dhe institucionet publike.

Përmbajtja tipike e një kushtetute përfshin ndarjen e pushteteve midis legjislativit, ekzekutivit dhe gjyqësorit; rregullat për zgjedhjet dhe funksionimin e institucioneve kryesore; të drejtat civile dhe liritë themelore; mekanizmat për ndryshimin e kushtetutës dhe mënyrat e interpretimit të saj nga gjykata kushtetuese ose organi tjetër përkatës.

Ndërmjet institucioneve dhe mënyrës së zbatimit të tyre, kushtetuta zakonisht vë në vend edhe procedurat për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve dhe mbrojtjen e të drejtavet të qytetarëve kundrejt shtetit. Ajo mund të jetë një dokument i shkruar (written constitution) ose një kombinim i të shkruarit dhe të pashkruarit, me njënumër variante në varësi të historisë dhe traditës kushtetuese të një vendi.

Në Shqipëri, kushtetuta është dokumenti themelor i shtetit dhe rregullon institucionet, kompetencat e tyre dhe të drejtat dhe detyrimet e qytetarëve. Zbatohet dhe interpretohet nga gjykatat, përfshirë gjykatën kushtetuese, e cila vlerëson dhe kontrollon harmoninë midis legjislacionit dhe parimeve kushtetuese.