ketoglutaraat

Ketoglutaraat, ook bekend als alpha-ketoglutaraat (AKG) of 2-oxoglutaraat, is een vijf-koolstof dicarboxylzuur met een α-keto groep. Bij fysiologische pH bestaat het grotendeels als het ketoglutaraat-ion. In de biochemie is ketoglutaraat een centraal tussenproduct in de citroenzuurcyclus (Krebs). Het ontstaat uit isocitraat via isocitraatdehydrogenase en wordt vervolgens omgezet in succinyl-CoA door het α-ketoglutaraatdehydrogenase-complex, waarbij NADH en CO2 worden geproduceerd. Ketoglutaraat fungeert bovendien als aminogroeppunt: het accepteert een aminogroep in transaminatiereacties en koppelt zo de stikstof- en aminozuurstofwisseling aan de TCA-cyclus, wat de aanvoer van glutamaat en andere stikstofrijke verbindingen regelt.

In cellen dient AKG ook als co-substraat voor α-ketoglutaraat-afhankelijke dioxygenasen, enzymen die collageenhydroxylatie en sommige epigenetische modificaties ondersteunen. Hierdoor beïnvloedt ketoglutaraat celontplooiing, matrixvorming en genregeling.

In de voeding wordt AKG verkocht als voedingssupplement, met claims over onder meer eiwitbalans, wondgenezing en ondersteuning van verouderingsprocessen. Het klinische bewijs is gemengd en dosisafhankelijk. Over het algemeen wordt AKG als veilig beschouwd bij matig gebruik; hoge doses kunnen bijwerkingen veroorzaken.