kaybetmesi

Kaybetmesi, Türkçe’de kaybetmek fiilinin -mek kökünden türetilmiş bir isim-fiildir. -mesi eki, fiilin mastar/kullanımdaki bir eylemi isimleşmiş şekilde ifade etmesini sağlar. Kaybetmek fiiliyle oluşturulan kaybetmesi, “kaybetme eylemi/olayı” ya da “kaybetmenin kendisi” anlamında kullanılır ve özne olarak işlev görebilir ya da cümlede isimleşmiş bir öge olarak bulunabilir.

Kullanım açısından kaybetmesi, çoğunlukla bir eylemin kendisini gösterir ve bu eyleme bağlı sonuçları/etkileri anlatmak için kullanılır. Özellikle sahiplik gösteren ekler alarak kullanılabilir; örneğin kaybetmesinin (kaybetmenin) nedeni, kaybetmesini (kayıp eyleminin) istemem gibi yapılar dile getirilebilir. Kaybetmesi, tek başına özne durumunda veya özne-edatlı bir tamlayı içinde yer alabilir.

İlgili yapılar arasında kaybetmesi (özne olarak) ve kaybetmesini (fiilin nesnesi olarak) bulunur. Kaybetmesinin (genitive) formu ise “kaybetmesinin nedeni” gibi yapılarla kullanılır. Ayrıca kaybettiği gibi sıfat-fiil ilişkileriyle de bağlam içinde karşılaşılır. “Kayıp” veya “kaybı” gibi tekil isimler de benzer anlamlar taşısa da kaybetmesi, eylem odaklı bir isim-fiil olarak ayrışır.

Örnekler:

- Kalemini kaybetmesi üzücüydü.

- Onun kaybetmesi beni üzmüştü.

- Kaybetmesinin nedeni henüz bilinmiyor.

Geniş bağlamda kaybetmesi, bir kişinin ya da bir şeyin kaybedilmesiyle ilgili durumları ifade eden, nesnel ve öznel kullanımlar içeren, günlük ve yazılı Türkçe’de sık rastlanan bir isim-fiildir. İlgili terimler arasında kaybetmek fiili, kayıp/kaybı isimleri ve kaybetmesinin ile kaybetmesini gibi türevler bulunur.