grawitacyjne

Grawitacyjne odnosi się do zjawisk i teorii związanych z grawitacją, jedną z czterech podstawowych sił natury. W klasycznej mechanice newtonowskiej grawitacja to siła przyciągania między masami, opisywana prawem powszechnej grawitacji. W szerszym sensie termin ten obejmuje także zjawiska związane z polem grawitacyjnym, energią grawitacyjną i ruchem ciał w polu grawitacyjnym. W ogólnej teorii względności Alberta Einsteina grawitacja nie jest siłą w tradycyjnym sensie, lecz wynikiem zakrzywienia czasoprzestrzeni przez masę i energię.

Główne zjawiska grawitacyjne to ruch ciał w polu grawitacyjnym, opóźnienie i załamanie światła (opóźnienie Shapiro, soczewienie grawitacyjne), a także czas grawitacyjny. Na dużą skalę grawitacja kształtuje układy gwiazd i galaktyk, wpływa na ewolucję wszechświata oraz na procesy kosmologiczne i egzoplanety.

Najnowsze odkrycia dotyczą fal grawitacyjnych, które są falami rozciągania i ściskania czasoprzestrzeni. Zostały przewidziane przez ogólną teorię względności i po raz pierwszy bezpośrednio wykryte w 2015 roku przez detektory LIGO; od tego czasu obserwacje prowadzone są także przez VIRGO i inne instrumenty. Źródłami fal grawitacyjnych są zderzenia czarnych dziur i gwiazd neutronowych.

Badania grawitacyjne dostarczają informacji o masach obiektów, strukturze wszechświata i testach ogólnej teorii względności. Dzięki nim rośnie nasza zdolność do badania odległych obszarów kosmosu, a także do precyzyjnych pomiarów mas, odległości i dynamiki systemów gwiazdowych.