genellenebilmesini

Genellenebilmesi, bir çalışmanın bulgularının yalnızca incelenen örneklemle sınırlı kalmayıp benzer popülasyonlar, bağlamlar ve zaman dilimlerinde de geçerli olabilme kapasitesini ifade eder. Bu kavram, araştırmada elde edilen sonuçların hangi ölçüde genelleştirilebileceğini ölçen harici geçerlilik (external validity) kavramıyla ilişkilidir.

Genellenebilmesi, bulguların geniş bir sayıda durum için uygulanabilirliğini gösterir. Temel bileşenler arasında hedef popülasyonun temsil edilebilirliği, bağlam ve zaman faktörleri ile kullanılan ölçüm araçlarının benzerlikleri yer alır. Bulguların farklı koşullarda da benzer sonuçlar üretebilmesi, genellenebilmenin göstergesidir.

Etkenler arasında örneklemin temsiliyet derecesi, müdahalenin uygulanabilirliği, bağlamın benzerliği, kültürel/dilsel uyum ve ölçüm araçlarının geçerliliği sayılabilir. Ayrıca müdahale dozları ve sistemiyle ilgili farklılıklar da genellenebilirlik üzerinde etkiye sahiptir.

Geliştirme ve artırma yolları arasında temsili ve çoklu bağlamlarda örneklemeler yapmak, birden çok çalışmada replikasyon ve meta-analizlerle bulguları desteklemek, raporlama standartlarını benimsemek, ölçüm araçlarının kültürel eşdeğerliğini sağlamak ve açık protokollerle çalışmayı şeffaflaştırmak bulunur. Öncelikli olarak, iç geçerlilik ile dış geçerlilik arasındaki denge göz önünde bulundurulmalıdır.

Sınırlamalar arasında, bağlam bağımlılığı nedeniyle her sonuç için geniş çaplı genelleme yapılamaması ve bazı durumlarda niteliksel çalışmaların analitik genellemesini gerektirmesi sayılabilir. Örnek: bir eğitim programının farklı okullarda aynı etkiyi gösterip göstermediğinin test edilmesi genellenebilirliği test eder.