gelmesi

Gelmesi, Türkçe’de fiil kökünden türeyen bir isim-fiil (verbal noun) formudur. Gelmek fiilinin köküne -mesi eki eklenerek, eylemin kendisini temsil eden bir isim oluşturur ve bu isim, cümlede özne, nesne ya da belirli yapılar içinde kullanılabilir. Böylece gelmek eyleminin “olay olarak gerçekleşmesi” ön plana çıkar.

Kullanım açısından gelmesi, çoğunlukla isimleşmiş bir özne ya da nesne görevi görür. Örneğin, konuşmacının gelmesi gerekir ifadesinde gelmesi, konuşmacının gelecekteki hareketinin bir olay olarak vurgulandığını gösterir. Gözlemcilerin gelmesi bekleniyor cümlesi de benzer şekilde, olayın gerçekleşmesini bekleme anlamı taşır. Onun gelmesini bekliyoruz ifadesi ise gelme eylemini belirli bir özneye yönelten bir kullanımdır; burada -mesi eki nesneyi oluşturan bir yapıya dönüşür.

Gelmesi ayrıca -yle veya -ile ile kurulan ifadelerle de kullanılır. Gelmesiyle (veya gelmesiyle birlikte) ifadesi, “onun gelişiyle meydana gelen durum” anlamında, bir olay zincirinin başlangıcını işaret etmek için kullanılır.

İlgili terimler açısından gelmesi, Türkçe’de -mesi/-ması ile kurulan isim-fiil olarak sınıflandırılır. Benzer yapılar arasında gelme, geliş ve gelişim gibi türevler bulunur; bunlar eylemi farklı anlam ve bağlamlarda ifade etmek için kullanılır. Gelmesi, resmi ve haber dilinde sıkça rastlanan, olay odaklı anlatımlarda önemli bir oynaktır.