fonksiyonelcilik

Fonksiyonelcilik, herhangi bir olgunun veya sistemin yapısını, içindeki öğelerin maddi içeriklerinden çok, bu öğelerin birbirleriyle kurdukları işlevsel ilişkilere dayanarak açıklayan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım, dil, zihin, toplum ve mimari gibi farklı alanlarda uygulanabilir.

Felsefe zihin bağlamında fonksiyonelcilik, zihinsel durumların içeriğinden çok işlevsel rollerine göre tanımlandığını savunur: bir duygu, düşünce ya da algı durumu, belirli uyarılar ve davranışlar arasındaki nedensel bağlantılarla belirlenir. Bu yaklaşım, beynin maddi yapısının ötesinde işlevsel bir tanım önerir ve makineler veya başka biyolojik altyapılar tarafından da realize edilebilirliği iddia eder. Putnam ve Fodor bu görüşün öncüleri olarak kabul edilir.

Toplum biliminde fonksiyonelcilik, toplumu birbirine bağlı parçaların oluşturduğu bir sistem olarak görür; sosyal kurumlar belirli işlevler üstlenir ve dengenin sürdürülmesine katkıda bulunur. Açık (manifest) işlevler ve gizli (latents) işlevler kavramları kullanılır. Eleştiriler, yaklaşımın çatışma ve iktidar dinamilerini yeterince hesaba almadığı yönünde yoğunlaşır.

Mimarlıkta fonksiyonelcilik, formun işlevi izlemesi gerektiğini savunan bir modernist akımı ifade eder; form follows function ilkesiyle ilişkilendirilir ve Le Corbusier gibi figürlerle anılır. Eleştiriler estetik, bağlam ve insan ölçeğini ihmal ettiği gerekçesiyle yöneltilir.

Linguistik ve antropoloji alanlarında ise fonksiyonelcilik, dil yapılarının iletişim işleviyle şekillendiğini savunur; bu bakış, formalizme alternatif olarak sunulur. Genel olarak fonksiyonelcilik, işlevlere odaklanan çok disiplinli bir yaklaşım olup, her alan kendi işlevsel kriterlerini tanımlar ve eleştiri güç ilişkileri ile bağlamın nasıl ele alındığı etrafında toplanır.