fluencja

Fluencja to termin używany w językoznawstwie i psycholingwistyce do opisu płynności mowy. Odnosi się do zdolności produkowania wypowiedzi w sposób naturalny i bez większych przestojów, z odpowiednim tempem, rytmem i spójnością treści. W praktyce obejmuje zarówno aspekt akustyczny, jak tempo i rytm, jak i organizację wypowiedzi oraz efektywne wydobywanie słów z pamięci.

Termin pochodzi od angielskiego fluency i w polskiej literaturze bywa używany w formie „fluencja” lub jako synonim „płynność językowa”. W zależności od kontekstu może odnosić się do ogólnej sprawności mówienia w języku ojczystym lub obcym.

Miary i metody oceny obejmują tempo mowy (liczba sylab na minutę), średnią długość wypowiedzi (MLU) oraz częstość zjawisk zaburzających płynność, takich jak wypełnione pauzy, przerwy milczące, powtórzenia, przedłużenia dźwięków i naprawy wypowiedzi. Do oceny używa się nagrań spontanicznych i prób czytanych, a także analizy prosody i płynności w różnych zadaniach językowych.

Zastosowania fluencji obejmują nauczanie języków, gdzie płynność mówienia jest istotnym kryterium oceny, a także badania psycholingwistyczne nad zależnościami między planowaniem a wykonaniem mowy. W logopedii pojęcie to odnosi się do zaburzeń płynności mowy, takich jak jąkanie i mowa mętna, które charakteryzują się częstymi powtórzeniami, przedłużeniami i blokadami.

Wariacje kulturowe i językowe wpływają na postrzeganą płynność; różne języki i konteksty ograniczają lub wzmacniają określone cechy płynności, co trzeba uwzględniać przy porównaniach międzyjęzycznych.