fjalëformimi

Fjalëformimi është degë e morfologjisë që studion mënyrat se si fjalët e reja krijohen nga rrënjët ose nga fjalë të tjera. Qëllimi i fjalëformimit është të shpjegojë prodhimin e fjalëve me kuptime të reja dhe mënyrat në të cilat këto njësi leksikore zhvillohen me kohën dhe në gjuhë të ndryshme.

Mekanizmat kryesorë janë derivacioni, bashkimi i fjalëve, konvertimi dhe huazimet. Derivacioni përfshin ngjitjen e afiksëve—prefiksëve dhe sufiksëve—në një rrënjë ose në një fjalë tjetër për të formuar një fjalë të re me një kuptim të ri. Bashkimi i fjalëve krijon një njësi të re leksikale duke bashkuar dy ose më shumë fjalë të pavarura. Konvertimi është ndryshimi i përdorimit të një fjale nga një klasë gramatikore në tjetrën pa ndryshim në formë. Huazimet i integrojnë fjalët nga gjuhë të tjera, me adaptim fonologjik dhe morfologjik. Shkurtimet dhe akronimet janë gjithashtu të përfshira në fjalëformim si mënyra për të krijuar një leksik të ri nga format e shkurtra. Në shqipen, këto mekanizma përdoren në mënyrë të ndryshme dhe kontribuojnë në zgjerimin e leksikut.

Fjalëformimi është i rëndësishëm në zhvillimin e leksikut të një gjuhe dhe reflekton kontakte historike, nevojat kulturore dhe ndryshimet teknologjike. Ai ndihmon në ruajtjen e fleksibilitetit të gjuhës, duke lejuar krijimin e fjalëve të reja për koncepte të reja.