evenwichtsconstante

Evenwichtsconstante, vaak aangeduid met K, is een maat voor de verhouding tussen de activiteiten van de producten en de reagentia bij evenwicht van een chemische reactie bij een gegeven temperatuur. Voor een algemene reactie aA + bB ⇌ cC + dD geldt: K = (a_C^c · a_D^d) / (a_A^a · a_B^b), waarbij a_i de activiteiten van de betrokken stof uitdrukken.

In de praktijk worden activiteiten vaak benaderd door gewenste grootheden. Voor oplossingen wordt meestal Kc gebruikt, waarbij activiteiten worden benaderd door concentraties in mol per liter. Voor gasreacties wordt vaak Kp gebruikt, waarbij activiteiten worden benaderd door gedeeltelijke drukken. De relatie tussen Kp en Kc voor een gasreactie is Kp = Kc · (R·T)^Δn_gas, met Δn_gas = (c + d) − (a + b).

Bij sommige stoffen, zoals zuivere vaste stoffen en zuivere vloeistoffen, wordt de activiteit als 1 genomen en nemen deze stoffen niet deel aan de verhouding. De standaardwaarde van K is afhankelijk van de temperatuur.

Elektrische en chemische reacties worden beïnvloed door temperatuur. K verandert met T; bij endotherme reacties stijgt K als de temperatuur toeneemt, bij exotherme reacties daalt K. Het temperatuurveranderingsgedrag kan met de van ’t Hoff-vergelijking worden beschreven.

K geeft de positie van het evenwicht en de maximale mogelijke reactieextente weer, maar niet de snelheid ervan. Het werkt samen met de reagerende toestand via de reactiequotiënt Q: bij Q = K bevindt men zich in evenwicht; bij Q < K verloopt de reactie richting producten, bij Q > K richting reagentia.