enlemleri

Enlemleri, coğrafyada bir konumun kuzey-güney yönündeki mesafesini tanımlayan hayali çizgilerdir. Bu çizgiler ekvatora paralel olarak dünya yüzeyinde bulunur ve enlem dereceleriyle ifade edilir. Geometrik olarak, enlemler ekvatora paralel olan düzlemlerle kesildiğinde oluşan dairesel hatlardır ve kuzey ile güney yarımkürelere ayrım yapmaya yardımcı olur. Bir enlemin enlem derecesi, ekvatordan kuzeye veya güneye doğru ölçülür; kuzey enlemleri N, güney enlemleri S ile gösterilir.

Enlem ölçü birimi olarak derece kullanılır; bir derece yaklaşık olarak 111 kilometre yol kat eder. Bu değer, dünyanın şekli nedeniyle bölgeye çok az değişir. Günlük kullanımda enlemler, coğrafi koordinat sistemleriyle belirlenen konumların anlaşılmasını sağlar ve haritalama, navigasyon, hava ve deniz taşımacılığı ile iklim biliminde temel rol oynar. Enlemler ayrıca iklim kuşaklarını belirlemede de önemli bir göstergedir: tropikler, ılıman kuşaklar ve kutuplar bu hatlar üzerinden tanımlanır.

Dünyanın öne çıkan enlem hatları şunlardır: Ekvator 0°, Tropik Yengeç (23.5°N), Tropik Oğlak (23.5°S), Arktik Daire (66.5°N) ve Antarktik Daire (66.5°S). Bu hatlar, güneşin konumu ve mevsimler gibi doğal olaylarla ilişkili referans noktalarıdır. Modern coğrafya ve navigasyonda, özellikle GPS ve dijital haritalarda bu hatlar temel referans olarak kullanılır.