endopolüploidia

Endopolüploidia, belirli hücrelerin hücre bölünmesi olmadan DNA içeriğini artırması sonucunda oluşan poliploidi durumudur. Bu süreç endoreduplasyon veya endomitoz olarak adlandırılır ve dokuya özgü poliploid çekirdeklerin ortaya çıkmasına yol açar.

Endoreduplasyon, hücre döngüsünün S aşaması tekrarlanırken M aşamasına geçilmeyişiyle genomun çoğalmasına olanak tanır. Endomitoz ise mitozun tamamlanmaması ya da sitokinezin eksikliği nedeniyle kromozomların yineleşmesiyle gerçekleşir; son durumda çekirdek içi DNA içeriği artar ve poliploid çekirdekler oluşur. Bu iki mekanizma birbirine benzer sonuçlar doğursa da süreç öyküsü açısından farklılık gösterir.

Endopolüploidia, çok çeşitli canlılarda ve dokularda gözlemlenir. Bitkilerde yaprak hücreleri, kök tübülleri ve endosperm gibi dokularda sık rastlanır. Hayvanlarda ise böceklerin bez hücrelerinde, megakaryositlerde (kemik iliğinde trombosit üretimiyle ilişkili) ve karaciğer hepatositlerinde poliploid çekirdekler görülebilir; bazı dokularda plasental trofoblastlar da yüksek ploidide olabilir.

Fonksiyonel olarak endopolüploidia, artan gen dozajı sayesinde yüksek biyosentez kapasitesi ve hücre büyüklüğü ile ilişkili olabilir. Bu durum, sekretör üretim, metabolik taleplerin karşılanması ve gelişim/görüntüleme süreçlerinde avantaj sağlayabilir. Ancak bazı bağlamlarda patolojik durumlar veya doku yenilenmesiyle ilişkili biçimde değerlendirilir.

Tespit için DNA içeriği ölçümü yapan akım sitometrisi, mikroskopik DNA boyama yöntemleri ve bağlı histolojik incelemeler kullanılır. Endopolüploidia, gelişim biyolojisi, tarım ve patoloji alanlarında önemli bir konudur.