dialektów

Dialekty, czyli odmiany języka używane w określonych regionach lub wśród określonych grup społecznych, są ważnym przedmiotem badań lingwistycznych. W odróżnieniu od odrębnych języków, dialekty mają wspólną podstawę gramatyczną i leksykalną, ale różnią się fonetyką, słownictwem i niekiedy morfologią czy składnią. Zmiany dialektalne wynikają z historii osadnictwa, kontaktów między językami, izolacji geograficznej i czynników społecznych. Często istnieje ciąg dialektalny, zwany dialektalnym kontinuum, gdzie sąsiednie odmiany są wzajemnie zrozumiałe, a odległe mogą stwarzać barierę komunikacyjną.

Istotnym pojęciem są isoglosy, linie łączące miejsca o podobnych cechach językowych. Granica między dialektem a językiem często nie jest jasno określona i zależy od kryteriów społecznych i politycznych; decyzje o uznaniu za odrębny język mogą wynikać z tradycji literackiej, tożsamości narodowej lub polityk językowych.

W Polsce istnieje wiele dialektów polskich, klasyfikowanych zwykle według regionów geograficznych. Do najważniejszych należą dialekty wielkopolski, małopolski, śląski i mazowiecki. Kaszubski często bywa klasyfikowany jako odrębny język, co ilustruje, że granice między dialektem a językiem są płynne. Dialekty zanikają wraz z migracją, urbanizacją i wpływem mediów, chociaż wciąż utrzymują się w niektórych społecznościach i kulturze regionalnej.

Badania nad dialektami należą do dziedziny dialektologii i socjolingwistyki, obejmują dokumentowanie, analizy porównawcze i ochronę dziedzictwa językowego.