dialekcie

Dialekcie to odmienność języka oparta na różnicach w fonetyce, leksyce i gramatyce, która zwykle wyraża się w obrębie określonego regionu geograficznego, grupy społecznej lub środowiska. Dialekt nie musi być odrębnym językiem; w wielu tradycjach naukowych jest traktowany jako część jednego języka. Granice między dialektem a językiem bywają płynne i zależą od kontekstu kulturowego, historycznego i politycznego.

Cechy dialektów obejmują mówione i pisane formy: wymowę (fonologię), słownictwo (leksetyka) oraz konstrukcje gramatyczne. Mogą występować różnice w deklinacji, koniugacji, czasowaniu oraz używaniu określonych wyrażeń. Różnice te często tworzą kontinuum dialektalne, w którym sąsiednie odmiany są coraz mniej od siebie odległe, a granice między nimi nie są ostre.

Kształtowanie dialektów wynika z kontaktów językowych, izolacji geograficznej, migracji oraz czynników społecznych, takich jak pozycja klasowa czy edukacja. Badanie dialektów nazywa się dialektologią i obejmuje mapy dialektalne, korpusy językowe oraz analizy porównawcze. W praktyce, dialekty mogą różnić się także między regionami jednego kraju a językiem urzędowym.

W polszczyźnie wyróżnia się liczne mowy regionalne, np. mowa wielkopolska, małopolska, kujawsko-pomorska oraz gwary śląska. W niektórych przypadkach kaszubski bywa traktowany jako odrębny język, a w innych jako dialekt polskiego. Dialekty odgrywają ważną rolę w tożsamości regionalnej i kulturze językowej.