aðgangslistar

Aðgangslistar eru skrár eða listakerfi sem ákvarða hverjir hafa aðgang að tilteknum auðlindum og undir hvaða skilyrðum. Þeir eru grundvöllur að aðgangsstjórnun og notaðir til að takmarka aðgang að kerfum, netumhverfi, skrám og forritum. Aðgangslistar koma fyrir í mörgum kerfum og geta verið staðbundnar eða samanstóð af miðlægum samsetningum í skýi.

Í netumhverfi eru aðgangslistar oft kölluð ACL (access control lists). Þeir innihalda reglur sem tilgreina hvaða IP-tölur, netkerfi eða forrit hafa heimild til að senda eða fá gögn. Reglurnar eru raðaðar og röðin getur skipt þýðingu; ef engin regla passar er hafnað með implicit deny. Í stýrikerfum og skráakerfum eru aðgangslistar notaðar í formi skrárréttinda eða sérstaka ACLs (t.d. POSIX ACLs, Windows ACLs) eða í forritum og skýjaumhverfi sem styður aðgangsstjórnun eins og RBAC eða ABAC.

Stjórnun aðgangslista byggir oft á meginreglunni um minnkun réttinda (least privilege) og krefst reglubundinnar endurskoðunar, viðhalds og skráningar. Mikilvægt er að halda gögn uppfærð, fjarlægja gögn sem eru frátekin eða óþörf og samræma við öryggisstefnu. Óhófslegar heimildir eða gamlar skrár geta útilokað réttaröryggi, svo mikilvægt er að fylgjast með breytingum og framkvæma reglubundnar endurskoðanir.

Notkunarsvið aðgangslista nær yfir netöryggi, aðgang að netþjónum og forritum, gagnasöfn, skýjaumhverfi og önnur forritakerfi. Þeir eru oft hluti af stærri aðgangsstjórnunarhönnun, eins og RBAC (role-based access control) eða ABAC (attribute-based access control), og veita miðlæga stjórn á aðgangi að auðlindum.