Pronësia

Pronësia është një status ligjor që lidhet me një gjë të caktuar dhe një person ose entitet ligjor. Ajo përfaqëson një marrëdhënie kontrolli dhe drejtimesh të përgjithshme mbi gjënë, duke i mundësuar pronarit të përdorë, të përfitojë nga të drejtat e saj dhe të disponojë nga ajo sipas ligjit. Pronësia mund të përfshijë gjëra të palëvizshme (tokë, ndërtesa) dhe gjëra të lëvizshme (mallra, pajisje), dhe mund të jetë e plotë ose në bashkëpronësi.

Drejtimet që i buron pronësisë përfshijnë përdorimin, mbajtjen dhe disponimin e gjësë. Pronari ka të drejtën të shesë, të japë me qira, të huazojë, të ngrejë një hipotekë ose të bëjë ndërlidhje të tjera që ligji lejon. Ai gjithashtu ka përgjegjësi të mbajë gjënë në gjendje të mirë dhe të respektojë kufizimet ligjore dhe të drejtat e të tjerëve, si servitutet, ndërhyrjet publike apo detyrimet fiskale dhe urbanistike.

Ndarjet kryesore të pronësisë përfshijnë pronësinë e plotë dhe bashkëpronësinë (bashkëpronësi në një ose më shumë persona). Bashkëpronësia mund të ketë rregullime të veçanta në bazë të marrëveshjes ndërmjet pronarëve ose ligjit, duke përcaktuar mënyrën e përdorimit dhe mënyrën e ndarjes së fitimeve dhe detyrimeve.

Akcesi i pronësisë realizohet me mënyra të ndryshme: pajtim shumica nga blerja, trashëgimia, dhurimi, ose përmes transferimit ligjor. Registrimi publik i pronësisë është zakonisht mënyra kryesore për të konfirmuar titullin dhe për të siguruar mbrojtjen ligjore të të drejtave të pronarit. Kufizimet dhe ndërhyrjet shtetërore, përfshirë shpronësimin me kompensim të ligjshëm, mund të ndikojnë në të drejtat e pronarit.