Matarræði

Matarræði er íslenskt hugtak sem lýsir reglu eða mynstri mataræðis og matarneyslu sem fólk fylgir í daglegu lífi. Hugtakið nær yfir hvernig fólk skipuleggur, velur og neytir matar og getur vísað til venjulegs, holls mataræðis sem og truflana sem tengjast þyngd, heilsu eða menningarlegum hefðum. Uppruni orðsins er mat („matur“) og ræði („stjórn“ eða „reglugerð“).

Í vísindalegum og klínískum tilgangi er matarræði notað til að fjalla um sambönd milli matar, heilsu og líkamsmyndar. Það getur vísað til heilbrigðs mataræðis og heildrænnar lífsstíls, en einnig til truflana sem rekja má til mataröskunar (eating disorder). Mataröskun er alvarlegur flokkur þar sem hegðun og hugsun tengd mataræði veldur skaða. Mikilvægt er að greina venjulega matarræði frá röskunum sem krefjast meðferðar.

Þættir sem hafa áhrif á matarræði eru líffræðilegar tilhneigingar til hungurs og mettun, sálfélagslegir þættir eins og kvíði eða vanlíðan, og félagslegt og menningarlegt umhverfi sem stuðlar að eða truflar ákveðin matarvenjur.

Meðferð við trufluðu matarræði fer oft fram í samstarfi lækna, næringarráðgjafa og sálfræðinga. Hún getur falið í sér næringarráðgjöf, meðferð sem miðar að breytingu á hugsun og hegðun um mataræði, auk stuðnings frá fjölskyldu eða samfélagi. Forvarnir leggja áherslu á fræðslu, jákvæða líkamsímynd og draga úr stimplun varðandi leitaðri hjálp.