Lagagerð

Lagagerð er ferlið við að setja ný lög eða breyta núgildandi lög í lýðræðisríki. Hún tekur til hugmyndar-, útgáfu- og gildistökuferlis sem uppbyggt er kringum lagafrumvörp og samþykkt þeirra sem lögbær lagatext sem lýsir réttindum og skyldum.

Ferli lagagerðar felur oft í sér eftirfarandi stig: upphaf frumvarps getur komið frá ríkisstjórn eða þingmönnum; lagafrumvarp er tilnefnt, unnið nánar í nefnd eða ráðuneyti og hafa formlegan þingmann og opinberleg álit; tvær eða fleiri þingleiðir eru stundum notaðar til þátttöku og umræðu; atkvæðagreiðsla í þinginu á milli eða öll stig þar sem meirihluti þarf að samþykkja textann; eftir samþykkt þarf forseti eða annan þjóðhöfðingja að undirrita eða sent til birtingar; lög öðlast gildistöku við tiltekinn dagsetningu sem oft er tilgreind í lagatextanum.

Aðilar lagagerðar eru almennt stjórnvöld og þing, með þátttöku þings, dómskerfis og hagsmunasamtaka. Lagagerð getur falið í sér gerð mismunandi gerða laga, svo sem grunnlaga, breytingarlegrar löggildingar, fjárhagsáætlanir (fjárlög) og reglugerðarmeðferð þegar íhlutandi ráðuneyti eða stofnanir setja nánari reglur innan ramma laganna.

Lagagerð hefur áhrif á réttaröryggi, stjórnsýslu og réttindi borgaranna og er oft gagnrýnd fyrir tímafrekni eða mögulega óeðlilegar áhrif. Gildi hennar felst í að tryggja skipulagðan réttarsamvera og samræmi milli laganna og öðrum aðferðum stjórnvalda.