Arbeidsomstandighedenrecht

Arbeidsomstandighedenrecht is het deel van het nationaal recht dat de bescherming van de gezondheid, veiligheid en het welzijn van werknemers op de werkplek regelt. In Nederland ligt de kern van dit rechtsgebied in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en het bijbehorende Arbeidsomstandighedenbesluit, die samen afspraken bevatten over wat werkgevers moeten doen om risico’s op het werk te beperken. Het gebied is tevens beïnvloed door Europese richtlijnen over veiligheid en gezondheid op het werk.

Belangrijke elementen zijn onder meer de verplichting voor werkgevers om risico’s in kaart te brengen en te beheersen. Daartoe hoort een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) en een plan van aanpak om de bevindingen te adresseren. Werkgevers moeten passende maatregelen nemen op het gebied van veiligheid, gezondheid, werkmiddelen en arbeidsomstandigheden, arbeidsomstandigheden instrueren en voorlichting geven, en waar nodig persoonlijke beschermingsmiddelen beschikbaar stellen. Ook de arbeidsomstandighedenwet regelt de taken van arbodiensten, bedrijfsartsen en preventieve medewerkers en regelt de procedures rondom scholing, informatie en frequente evaluatie van de maatregelen.

Aan werknemersrechten zijn onder meer informatie, training en betrokkenheid bij veiligheidszaken gekoppeld. Veiligheid op de werkplek wordt vaak georganiseerd met arbodiensten of bedrijfsartsen en, afhankelijk van de grootte en sector, met een bedrijfsarts of een preventieteam. Veiligheids- en gezondheidseisen worden gehandhaafd door de Inspectie SZW (voorheen de Arbeidsinspectie), die toezicht houdt op naleving en bevoegd is sancties op te leggen.

Het arbeidsomstandighedenrecht vormt een door EU-richtlijnen beïnvloede, continue ontwikkelende pijler binnen het bredere arbeidsrecht en is onderwerp van regelmatige updates.