ödemler

Ödemler, interstisyel boşluklarda aşırı sıvı birikimiyle karakterize edilen bir durumdur. En sık görülen biçimi periferal ödemdir; genelde bacaklarda ve ayaklarda oluşur, ancak tüm vücutta (anasarka) veya akciğerde de gelişebilir.

Patofizyoloji, kapiller hidrostatik basıncın artması, kolloidosmotik basıncın düşmesi (örn. albümin kaybı) ve lenfatik drenaj bozulması ile interstisiyel sıvı artışını içine alır. En sık altta yatan nedenler arasında kalp yetmezliği, böbrek hastalıkları (nefrotik sendrom), karaciğer hastalıkları (siroz), venöz yetmezlik ve lenfatik obstrüksiyon bulunur. İlaçlar da ödem yapabilir; örn. kalsiyum kanal blokörleri, NSAID’ler ve bazı antidiabet ilaçları buna dahildir. Gebelikte de sıvı birikimine bağlı ödemler görülebilir; ancak hızlı artış, yüzeyel ödem vs. preeklampsi açısından değerlendirilmeli.

Tanı çoğunlukla ödemin dağılımı ve eşlik eden bulgulara göre konulur. Fizik muayene pitting olup olmadığına göre yardımcı olabilir. Laboratuvarlar albümin, böbrek ve karaciğer işlevleri, elektrolitler ve BNP gibi göstergeleri içerebilir; idrar tetkikleri de değerlendirilebilir. Görüntüleme, derin ven trombozu gibi olası nedenleri araştırmada kullanılır.

Tedavi, altta yatan nedene yönelik olmalıdır. Ayakların yükseltilmesi ve uygun durumlarda kompresyon tedavisi yararlı olabilir. Diüretikler (örn. furosemid) sıklıkla etkilidir; elektrolit dengesinin izlenmesi gerekir. Şüpheli veya tek taraflı, ani başlayan ödemlerle acil değerlendirme gerekir.