çözünür

Çözünür kelimesi, Türkçe'de bir maddenin belirli bir çözücü içinde çözünebilen özelliğini tanımlayan bir sıfattır. Genelde “çözünür madde” ifadesiyle kullanılır ve çözücü ile bir çözelti oluşturabilir. Çözünürlük ise bu özelliğin derecesini ifade eder ve belirli bir sıcaklıkta, belirli bir çözücü miktarı içinde çözünen madde miktarını belirtir. Çözünürlük, çoğunlukla gram/100 gram çözücü veya molarity (M) olarak verilir; bazı tablolarda g/100 g su olarak da gösterilir. Sıcaklıkla çözünürlük değişebilir: çoğu katı için sıcaklık arttıkça çözünürlük artar; gazlar için ise genelde sıcaklık arttıkça çözünürlük azalır.

Çözünürlüğe etki eden başlıca faktörler arasında çözücü ile çözünenin polarite uyumu, sıcaklık, basınç (özellikle gazlar için), partikül boyutu ve karıştırma yer alır. Örneğin suda sodyum klorür (NaCl) yüksek çözünürlüğe sahiptir; şeker suda kolay çözünür; yağlar suya genelde çözünebilir değildir (non-polar çözücülerde çözünebilir).

Uygulamalı olarak çözünürlük, ilaç formülasyonları, gıda teknolojisi ve çevre bilimi gibi alanlarda kritik bir parametredir. Not: çözünürlük ile çözücü farklı kavramlardır; çözücü, çözünen maddeyi çözen maddedir.