wytykowanie

Wytykowanie to aktywne zwracanie uwagi na czyjeś błędy lub niedociągnięcia oraz wskazywanie, że naruszyły oczekiwane normy. Pojęcie wywodzi się z czasownika wytykać — dosłownie oznaczającego wskazywanie na coś — a rzeczownik wytykanie odnosi się do samego czynu. W praktyce wytykanie może mieć charakter neutralny, jeśli opiera się na konkretnych faktach i ma na celu naprawę błędów, oraz pejoratywny, gdy służy publicznemu upominaniu, upokorzeniu lub destrukcyjnemu krytykowaniu.

Zastosowania i kontekst: wytykanie pojawia się w życiu codziennym, w pracy przy ocenianiu wyników, w relacjach rodzinnych i w debacie publicznej. W niektórych sytuacjach bywa uznawane za element krytyki konstruktywnej — gdy wskazuje konkretne zachowania, sugeruje rozwiązania i utrzymuje ton szanujący rozmówcę. W innych przypadkach staje się nitpickingiem, czyli drobiazgowym czepianiem się szczegółów bez uprzedniego kontekstu lub perspektywy na całość.

Skutki i praktyka: konstruktywne wytykanie może prowadzić do poprawy działania i uczenia się, natomiast nadmierne lub niepracowite wytykanie może wywołać opór, stres i spadek motywacji. Ważne jest stosowanie krytyki w sposób precyzyjny, ograniczony do istotnych zachowań, i wyrażany z szacunkiem oraz z myślą o przyszłości.

Zobacz także: krytyka, feedback, ocena.