wyrostki

Wyrostki to pojęcie używane w anatomii i biologii do opisania wypustek lub przedłużeń od większych struktur, najczęściej kości lub narządów. Wyrostki mogą mieć różny kształt i rozmiar, a ich zadaniem jest najczęściej tworzenie miejsc przyczepu mięśni i więzadeł, ułatwianie ruchu lub stabilizowanie struktury. Nazwa wyrostek pochodzi od polskiego czasownika wyrastać.

W anatomi człowieka wyróżnia się liczne przykłady wyrostków. Do klasycznych należą wyrostek dziobiasty i wyrostek kłykciowy żuchwy (kość żuchwy), wyrostek mieczykowaty (wyrostek mieczykowaty mostka) oraz wyrostek robaczkowy jelita ślepego. Inne często spotykane wypustki to wyrostek barkowy łopatki (acromion) i różne wyrostki w kościach kończyn, kręgosłupa czy czaszki. Poza kośćmi wyrostki występują także w narządach; na przykład wyrostki mogą tworzyć zewnętrzne wypustki w obrębie narządów tworząc powierzchnie do przylegania tkanek.

Funkcje wyrostków obejmują przede wszystkim miejsce przyczepu mięśni i więzadeł, a także tworzenie powierzchni stawowych lub punktów orientacyjnych anatomicznych. Niektóre wyrostki mają funkcje ochronne albo utrwalające położenie narządów.

W patologii wyrostki mogą mieć znaczenie kliniczne. Na przykład ostro rozwijające się osteofity (wyrostki kostne) w przebiegu chorób zwyrodnieniowych stawów mogą ograniczać ruchomość lub uciskać okoliczne struktury. Wyrostki są również cennymi punktami referencyjnymi w diagnostyce i operacjach.