sýkingu

Sýking er innrás og fjölgun örvera í líkama manna, dýra eða annarra lífvera sem veldur sjúkdómi. Örverur sem geta valdið sýkingu eru bakteríur, veirur, sveppir og sníklar. Sýkingar eru mjög mismunandi eftir gerð örveru, upphafsstað og eðli sjúkdómsins.

Smit berst með ýmsum leiðum: beint snerting, öndunarbólur eða úðasmit, menguð matur eða vatn, eða milli lífvera með sníkla. Sumar sýkingar berast frá móður til barns við fæðingu eða með mjólk. Sýkingar geta verið staðbundnar eða útbreiddar og valdið alvarlegum vanda ef þær eru ekki meðhöndlaðar.

Einkenni ráðast af staðsetningu og orsök; þau geta falið í sér hita, kuldahroll, almenna vanlíðan, verkir eða bólga, roða á húð, uppköst eða niðurgangur, og öndunareinkenni eða þreytu. Greining byggist á klínískum einkennum og viðeigandi rannsóknum, svo sem sýnatökum, blóðrannsóknum og ýmsum vökva- eða myndgreiningarrannsóknum.

Meðferð felst oft í viðeigandi lyfjameðferð sem beinist að orsök sýkingar (t.d. sýklalyf fyrir bakteríur, víruslyf fyrir veirur, sveppalyf fyrir sveppi eða lyf gegn sníklar), auk stuðningsmeðferðar eins og vökvagjafa, næringar og verkjalyfja. Forvarnir eru lykillinn: bólusetningar, hreinlæti, handþvottur, örugga fæðu- og vatnsmeðhöndlun og rétt notkun sýklalyfja til að sporna gegn ónæmi.

Sýklalyfjaónæmi er vaxandi vandamál sem krefst samstilltra aðgerða í heilsugæslu, rannsóknum og almennri vitund.