stemci

Stemci, kök hücre olarak bilinen, kendini yenileyebilme ve farklılaşarak çeşitli hücre tiplerine dönüşebilme yeteneğine sahip hücrelerdir. Bu özellikleri, embriyonik gelişimden yetişkin dokuların onarımına kadar çok sayıda biyolojik sürecin temelini oluşturur. Stemci terimi, hücrelerin potansiyeline göre pluripotent, multipotent ve unipotent gibi sınıflandırmalara da işaret eder.

Potensta olarak tanımlanan pluripotent kök hücreler, tüm vücut hücrelerine dönüşebilme kapasitesine sahiptir; buna örnekler arasındakiler arasında embriyonik kök hücreler ile reprogramlanmış indüklenmiş pluripotent kök hücreler (iPSC) bulunur. Multipotent kök hücreler ise belirli bir doku veya organ içinde sınırlı türde hücrelere yol açabilir; örneğin yetişkin doku kök hücreleri. Unipotent hücreler ise yalnızca tek bir hücre tipine dönüşebilir. Embriyonik kök hücreler ( blastocist iç tabakadan elde edilenler), yetişkinlerdence bulunan yüzeysel kök hücreler ve bağışıklık açısından bazı avantajlar sunan, umbilical kord kanı kök hücreleri bu sınıflandırmada sık karşılaşılan örneklerdir.

Kullanım alanları arasında rejeneratif tıp ve doku mühendisliği, hastalık modellerinin oluşturulması, ilaç testleri ve bazı gen tedavileri bulunur. Klinik uygulamalarda en yaygın kök hücre tedavisi kemik iliği kök hücrelerinin transplantasyonudur; diğer potansiyel uygulamalar ise retinal hücreler, sinir ve kardiyovasküler dokuların onarımıdır. Zorluklar arasında kontrollü diferansiasyon, saflık, tümör oluşumu riski ve immün uyum sorunlarıyla etik ve yasal düzenlemeler yer alır. İleri çalışmalar, iPSC teknolojisi ve organoid modelleriyle araştırma ve tedavi potansiyelini genişletmektedir.