staðsetningaratviksorð

Stáðsetningaratviksorð eru flokkur atviksorða sem lýsa staðsetningu eða stefnu fyrir hreyfingu innan rúms eða í hrynjandi sögunnar. Þau svara spurningunum hvar eða hvert og eru oft deiktísk, sem þýðir að þau vísa í stað eða sjónarhorn taliðar. Algengustu dæmin eru hér og þar, inn og út, upp og niður, sem og hin ólíku stefnuatviksorð eins og hingað, þangað og þangað til.

Í íslensku eru staðsetningaratviksorð uppspretta fjölbreyttra tilbrigða: hér (here), hérna (here, col.), þar (there), þarna (over there), hingað (to here), þangað (to there), inn (in), út (out), upp (up), niður (down), úti (outside), inni (inside). Í mörgum tilvikum geta þau verið notuð án aukahluta eða með því að snúa sér beint að sögunni, t.d. Ég er hér, Hann fer þangað, Hún stendur úti. Oft eru þau óbundin af nafnorði og virka sem atviksorð sem skýra hvar eða hvert atvik eigi sér stað.

Í setningafræði gegna stáðsetningaratviksorð hlutverki atviksorða sem lýsa staðsetningu eða stefnu og geta stýrt merkingu setningar frekar en að byggja upp náin hljóðrúm. Þau geta breytt boðnun eða spurningum með því að leggja áherslu á staðsetningu: Hvar ertu? Ég er hér. Hvaðan gekk hann? Hann fór hingað. Þau eru oft óbundin og ólík öðrum prepositional expressions sem krefjast nafnorðs eða forvísis.