skilyrðingu

Skilyrðing er læringsvísun sem byggist á tengslum milli áreita og svörunar eða afleiðinga. Tvær meginleiðir hafa verið greindar: klassísk skilyrðing og virk skilyrðing. Í klassískri skilyrðingu myndast samband milli áreitis sem áður vakti ekkert svar og áreitis sem vekur nú þegar viðbragð. Eftir endurtekið samver og parað samband getur óskilyrt áreiti sem áður vakti óskilyrta svörun orðið skilyrt áreiti sem vekur svörun. Dæmi eru uppsögn Pavlovs: hundar slefuðu við hljóði sem var parað við mat. Lykilhugtök eru óskilyrt áreiti, óskilyrt svörun, skilyrt áreiti og skilyrt svörun, auk hugtaka eins og almennun (generalization), aðgreining (discrimination) og útrömlun (extinction).

Í virkri skilyrðingu snýst það um hegðun sem er breytt með afleiðingum hennar. Umbun (jákvæð styrking) eða refsing (jákvæð eða neikvæð) hafa áhrif á líkur á endurtekningu hegðunar. Dæmi gæti verið mús sem ýtir á takkann til að fá mat eða dýr meðferðarferli þar sem tiltekin hegðun er styrkt til að vera áfram í hegðun. Lykilhugtök eru jákvæð/neikvæð styrking og jákvæð/neikvæð refsing, sem byggja upp mismunandi styrkingarskema og því hvernig nám hallar sér. Notkun skilyrðingar nær yfir kennslu, hegðunarstjórnun, dýratöfrun og sum meðferðarverkefni.

Gagnrýni felst í því að skilyrðing gefur ekki fullkomið mikilvægi fyrir flókin lærdóm og félagsleg/tilfinningaleg tengsl geta haft áhrif á nám. Þrátt fyrir það hefur skilyrðing átt afar áhrif á sálfræði og viðeigandi hlutverk í menntun og atferlisráðgjöf.