samningaviðræðum

Samningaviðræður eru ferli þar sem tveir eða fleiri aðilar reyna að ná samkomulagi um hagsmuni, markmið eða skilyrði samnings. Þær eiga sér stað víða, til dæmis í alþjóðlegum samningum, viðskiptum, verkalýðssamningum og í opinberu samráði við stefnumótun.

Helstu þættir samningaviðræðna eru undirbúningur, upplýsingamiðlun, upphafsboð, gagnkvæm tilboð og samræðu, samningsdrög og endanleg undirritun. Eftir samkomulag kemur oft framkvæmd og eftirlit með framfylgd skilmálanna. BATNA (best alternative to a negotiated agreement) er oft notað til að meta mögulegar úrlausnir ef samningur næst ekki.

Ferlið getur tekið margar myndir; undirbúningur, upphafsviðræður, tilboð og samræðu, leit að heildarlausn (integrative bargaining) og lokasamningur með framkvæmd. Tveir megin stílar eru algengir: hagsmunamiðuð samningagerð sem leitast við að auka heildarhagsmuni beggja aðila, og staða- eða kröfudrifin nálgun sem leggur meiri áherslu á stöðu aðila.

Aðferðir og nálganir í samningaviðræðum eru fjölbreyttar. Hagsmunamiðuð samningagerð (integrative bargaining) leitast við samkomulag sem hámarkar heildar hagsmuni; hefðbundnari nálganir geta beinst að því að tryggja stöðu eða forgang. Mikilvægt er að huga að menningarmun, trausti, upplýsingaflæði og lagalegum skildum, svo samningar séu framkvæmanlegir og lögmætir.

Áhrif og áskoranir samningaviðræðna fela í sér valdahlutfall, ófullkomnar eða rangtúlkaðar upplýsingar, tímaþröng og lagalegar hindranir. Góðar samningaviðræður byggja á skýrum skilmálum, trausti milli aðila og árangursríkri eftirfylgni til að tryggja framfylgd samnings.