proliferacja

Proliferacja to termin oznaczający szybkie zwiększanie liczby jednostek, rozprzestrzenianie się lub powielanie w różnych kontekstach. Słowo wywodzi się od łacińskiego proliferare i jest używane w naukach przyrodniczych, medycynie, naukach politycznych i naukach społecznych. W sensie ogólnym odnosi się do gwałtownego wzrostu zasięgu, udziału lub liczby obiektów.

W biologii i medycynie proliferacja odnosi się do podziałów komórek i wzrostu tkanki. Prawidłowa proliferacja jest niezbędna do rozwoju, gojenia ran i regeneracji, lecz nadmierna lub niekontrolowana proliferacja prowadzi do chorób, takich jak hiperplazja i nowotwory. Regulacja zachodzi poprzez cykl komórkowy, czynniki wzrostu i mechanizmy hamujące podziały.

W kontekście bezpieczeństwa międzynarodowego proliferacja najczęściej opisuje rozprzestrzenianie broni masowego rażenia oraz technologii umożliwiających jej wytwarzanie. Proliferacja broni jądrowej, chemicznej i biologicznej jest przedmiotem licznych inicjatyw i ograniczeń. Ramy międzynarodowe obejmują m.in. Traktat o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT), konwencje dotyczące broni chemicznej i biologicznej, a także mechanizmy inspekcji, kontrole eksportowe, sankcje i dyplomację.

Poza kontekstem militarnym proliferacja występuje także w innych dziedzinach, na przykład w rozpowszechnianiu technologii, informacji czy praktyk społecznych. Termin ten służy do opisu szybkiego rozprzestrzeniania zjawisk, co wymaga oceny wpływu na politykę publiczną i regulacje.