postzygotycznej

Postzygotyczna, w kontekście biologii ewolucyjnej, odnosi się do zjawisk i barier pojawiających się po zapłodnieniu, które ograniczają lub uniemożliwiają przepływ genów między populacjami lub gatunkami. Terminem tym opisuje się mechanizmy chroniące przed mieszaniem genów po powstaniu zygoty, czyli w okresie od stadium zapłodnionego jaja do dorosłego organizmu. Najczęściej używany jest zwrot izolacja postzygotyczna jako kluczowy element bariery reprodukcyjnej.

Najważniejsze typy barier postzygotycznych to: obniżona żywotność lub śmiertelność hybryd na wczesnych etapach rozwoju, problemy w rozrodzie hybrydowych osobników (np. częsta sterylność, jak u mule będących potomkami konia i osła) oraz zjawisko rozkładu hybrydowego, gdy kolejne pokolenia hybryd tracą zdolność do utrzymania populacji. Te bariery ograniczają przepływ genów po zapłodnieniu i sprzyjają utrzymywaniu odrębności gatunkowej.

Mechanizmy postzygotycznych barier obejmują niezgodności genetyczne i chromosomalne, które utrudniają prawidłowe funkcjonowanie hybrydu lub jego rozród. Różnice w liczbie lub strukturze chromosomów, interakcje epistatyczne między allelami z różnych populacji oraz incompatibilities między komponentami cytoplazmatycznymi a jąderowymi mogą prowadzić do niezdolności hybryd do rozwoju, przeżycia lub reprodukcji.

Rola barier postzygotycznych w ewolucji polega na ograniczaniu przepływu genów między populacjami, co sprzyja specjacji. W zestawieniu z barierami prezygotycznymi tworzą one całościowy zestaw mechanizmów utrzymujących różnice gatunkowe i różnicowanie genetyczne w naturze.