pasaktësinë

Pasaktësinë (pasaktësia) përshkruan mungesën e saktësisë dhe devijimin nga një vlerë e vërtetë. Termi përdoret gjerësisht në gjuhën e përditshme dhe në fushat shkencore për të përshkruar gabimet, metat ose interpretimet që dallojnë nga realiteti. Në kontekstet e ndryshme, pasaktësia mund të shfaqet si rezultat i faktorëve të ndryshëm dhe influencon besueshmërinë e të dhënave dhe konkluzionëve.

Në matje shkencore, pasaktësinë e karakterizon ndryshimi midis vlerës së matur dhe vlerës së vërtetë. Ajo lidhet me saktësinë (afërsinë me të vërtetën) dhe me precizitetin (aftësinë për të prodhuar vlera të ngjashme në përsëritje). Pasaktësitë mund të jenë rastësore (gabime që shfaqen nga një matje tek tjetra) ose sistematike (gabime të vazhdueshme nga pajisjet ose nga mënyra e matjes).

Burimet e pasaktësisë përfshijnë pajisje jo të sakta, kufizime të metodave, gabime njerëzore dhe të dhëna të papajtueshme ose të trajtuara gabim. Faktorët mjedisorë, kufizimet e modeleve ose përzgjedhja e mostrave mund të kontribuojnë gjithashtu. Secili burim njihet me natyrën e tij dhe mund të identifikohet për të reduktuar dhe për të raportuar.

Menaxhimi i pasaktësisë përfshin kalibrimin e instrumenteve, kontrollin e proceseve, përdorimin e një sërë matjesh dhe raportimin e kufijve të pasigurive. Përdorimi i teknikave statistikore dhe vlerësimi i gabimeve ndihmon në nënvizimin e besueshmërisë së analizave dhe në marrjen e vendimeve të informuara.