ogranicznik

Ogranicznik to urządzenie lub element układu, którego zadaniem jest ograniczenie wartości fizycznej, elektrycznej lub mechanicznej do określonej granicy. Pojęcie obejmuje różnorodne rozwiązania stosowane w wielu dziedzinach techniki i przemysłu, mające na celu zapobieganie przekraczaniu dopuszczalnych parametrów, ochronę części mechanicznych przed uszkodzeniem oraz zapewnienie bezpiecznej pracy systemu.

Klasyfikacja ograniczników jest zróżnicowana ze względu na charakter ograniczenia. Mechaniczne ograniczniki ograniczają ruch lub przemieszczanie się elementów na końcach toru ruchu, często pełniąc funkcję fizycznego zatrzymania, ogranicznika krańcowego lub stopera. Elektryczne ograniczniki obejmują elementy ograniczające napięcie lub prąd w układach zasilania i sygnałów, na przykład ograniczniki napięcia czy prądu, a także układy zabezpieczeń przed przeregulowaniem. Ograniczniki obrotów lub prędkości ograniczają tempo pracy maszyn i pojazdów, chroniąc przed nadmiernymi obciążeniami i niebezpiecznymi stanami. Istnieją także ograniczniki przepływu w instalacjach hydraulicznych i pneumatycznych oraz różnego rodzaju ograniczniki siły w układach ciernych.

Działanie ogranicznika zależy od typu: mechaniczne blokują lub amortyzują ruch, elektryczne odprowadzają nadmiar energii lub ograniczają parametry elektryczne, a ograniczniki prędkości utrzymują określone wartości dynamiczne. Zastosowania obejmują przemysł maszynowy, energetykę, motoryzację, elektronikę użytkową oraz systemy hydrauliczne.

Dobór ogranicznika zależy od wymaganych granic, tolerancji, środowiska pracy i trwałości.