nitrozaminowej

Nitrozaminy, znane także jako N-nitrozaminy, to grupa związków organicznych zawierających grupę nitrozaminową N-NO. W ogólnej formule R2N-N(NO)-R' nitrozaminy tworzą jeden z najbardziej rozpowszechnionych rodzajów związków azotu. W polskim języku nitrozaminowa/ nitrozaminowy odnosi się do cech lub procesów związanych z tą klasą związków.

Powstawanie i właściwości nitrozamin: większość nitrozamin powstaje w warunkach kwasowych poprzez nitrozowanie aminy drugorzędowej, co może zajść podczas przetwarzania żywności z udziałem nitritów i wysokiej temperatury. W środowisku naturalnym i przemysłowym mogą występować w wodzie, glebie oraz w produktach konsumpcyjnych. Wiele nitrozamin wykazuje wysoką aktywność rakotwórczą w badaniach na zwierzętach, a ich działanie na człowieka jest przedmiotem ostrożnej oceny ryzyka.

Występowanie i ekspozycja: nitrozaminy można napotkać w dymie tytoniowym, przetworzonej żywności (zwłaszcza w produktach mięsnych poddawanych obróbce termicznej), wodzie pitnej oraz niektórych kosmetykach i materiałach przemysłowych, takich jak rubber i nabytki z nitrosonymi. Ekspozycja na nitrozaminy w diecie i środowisku jest przedmiotem regulacji zdrowia publicznego.

Zagrożenia zdrowotne i regulacje: wiele nitrozamin uznawanych jest za potencjalnie kancerogenne dla ludzi, na co wskazują oceny ryzyka i badania epidemiologiczne. Regulatorzy na całym świecie ustalają limity n-nitrozamin w wodzie, żywności, lekach i kosmetykach oraz prowadzą monitorowanie ich obecności. W Unii Europejskiej i innych regionach prowadzi się działania minimalizujące ich formowanie i narażenie.

Wykrywanie i ograniczanie: wykrywanie nitrozamin najczęściej prowadzi się za pomocą technik chromatografii gazowej lub cieczowej z detekcją masową (GC-MS, LC-MS). Ograniczanie ekspozycji obejmuje kontrolę procesów produkcyjnych, redukcję stosowania nitratów i nitrosonów oraz odpowiednie przechowywanie i obróbkę żywności.