niehomologiczny

Niehomologiczny jest przymiotnikiem używanym w biologii i pokrewnych naukach do określenia cech, które nie są homologiczne — nie pochodzą z wspólnego przodka ani nie odpowiadają sobie w porównaniu między organizmami, chromosomami lub sekwencjami.

W genetyce i cytogenetyce termin pojawia się w kilku kontekstach. Chromosomy niehomologiczne to chromosomy, które nie tworzą pary homologicznej w układzie chromosomowym i nie ulegają standardowej wymianie fragmentów podczas mejozy. Rekombinacja niehomologiczna (non-homologous recombination) odnosi się do procesu łączenia końców DNA bez znacznego podobieństwa sekwencyjnego, co może prowadzić do struktur chromosomowych takich jak translokacje. W porównaniach sekwencji niehomologiczne fragmenty mogą nie mieć wspólnego przodka w znaczącym zakresie długości, co odzwierciedla brak homologi między nimi.

W anatomii i ewolucji terminy homologiczny i niehomologiczny odnoszą się do pochodzenia struktur. Struktury homologiczne wywodzą się z wspólnego przodka i zachowują podobny układ genetyczny, choć pełnione funkcje mogą się różnić. Struktury niehomologiczne mogą wyglądać podobnie z powodu zbieżności ewolucyjnej lub mieć odrębne źródło konstrukcyjne, a ich podobieństwo nie wynika z wspólnego pochodzenia.

Etymologicznie niehomologiczny łączy prefiks nie- z terminem homologiczny, używanym w naukach przyrodniczych do opisu zjawisk niebędących wynikiem homologi. Zobacz także: homologiczny, rekombinacja niehomologiczna, chromosomy niehomologiczne.