monosakaridlerin

Monosakaridlerin, yani monosakaridler olarak da adlandırılan, en basit karbonhidratlar sınıfını oluşturan organik moleküllerdir. Tek bir şeker biriminden oluşurlar ve daha basit şekerlere hidrolizle ayrıştırılamazlar. Genellikle (CH2O)n formülüyle gösterilir ve biyolojik olarak yaygın olarak 3 ile 7 karbon arasında sayıya sahiptirler.

Monosakaridler aldozlar ve ketozlar olarak sınıflandırılır. Aldozlar, karbon atomlarına bağlı bir aldehit grubuna sahipken ketozlar bir keton grubuna sahiptir. En tanınmış örnekler arasında glukoz (düşük enerji için temel salgı ve besin kaynağı olarak kullanılan bir aldoz), fruktoz (ketoz) ve galaktoz (glukozla yakın akraba) bulunur. Beş karbonlu ve daha uzun zincirli olanlar olarak riboz ve deoksiriboz (pentozlar) ile glukoz, galaktoz, fruktoz gibi heksozlar da biyoloji açısından temel örneklerdir.

Monosakaridler, suda genellikle halkalı formlarda bulunan dinamik yapılar olarak kabul edilir. Lineer formlar, çözeltilerde dolaşabilir, ancak çoğu zaman piranosik veya furanosik halkalara dönüşürler; bu halkalar mutarotasyon ve anomerik dönüşümlere tabidir.

Fonksiyonları çok yönlüdür. Enerji kaynağı olarak glukoz, hücresel solunum süreçleri için temel yakıttır. Ayrıca riboz ve deoksiriboz gibi pentozlar RNA ve DNA’nın yapı taşlarıdır ve bazı monosakaridler ko-faktörler veya sinyal molekülleri olarak rol oynar. Monosakaridler, disakaridlerin ve polisakaridlerin yapı taşlarıdır ve bitkilerde fotosentez yoluyla, hayvanlar ve mikroorganizmalar tarafından enerji elde edilmesiyle sahip oldukları biyolojik öneme sahiptir.