mistrz

Mistrz to polskie określenie osoby, która osiągnęła wysoki poziom biegłości w określonej dziedzinie, najczęściej w rzemiośle, sztuce, sporcie lub innych praktycznych zawodach. W ujęciu potocznym bywa również używany w sensie osoby dominującej w danej dziedzinie lub uznawanej za autorytet.

Etymologia i formy. Słowo wywodzi się z niemieckiego Meister, poprzez wpływy językowe średniowiecza. Od niego pochodzi także żeński odpowiednik mistrzyni oraz liczebne mistrzowie i mistrzynie. Pojęcia mistrzostwo (stan posiadania tytułu mistrza) i mistrzostwa (zawody o ten tytuł) tworzą rodzinę wyrazów blisko z nim spokrewnioną.

Zastosowania. W rzemiośle i sztukach mistrz bywa określeniem osoby posiadającej tytuł mistrza cechowego lub mistrza warsztatu; w sporcie i kulturze popularnej używa się go w znaczeniu tytułu mistrza narodowego lub międzynarodowego (np. mistrz Polski, mistrz świata). W języku potocznym funkcjonuje także w znaczeniu przenośnym, jako synonim wykwalifikowanego specjalisty, na przykład mistrz kuchni, mistrz gry.

Historia. W średniowieczu mistrz był często właścicielem lub kierownikiem warsztatu w cechu; kandydat na mistrza musiał przejść praktykę i wykonać dzieło mistrzowskie, by uzyskać uprawnienia do samodzielnej pracy. Obecnie tytuł mistrza bywa nadawany na podstawie osiągnięć sportowych, artystycznych lub rzemieślniczych, a także w kontekście formalnych kwalifikacji.