meydanlar

Meydanlar, şehirlerin kamusal mekanlarının merkezi öğeleridir. Çevresinde sıklıkla önemli kamu binaları, dini yapılar veya ticari işlevler bulunan geniş açık alanlar olarak tasarlanır; yaya hareketliliğini destekler, toplu kutlamalar ve pazarlar için mekân sağlar. Türkçede meydan sözcüğü Pers kökenli meydān’dan gelir ve Osmanlı şehir planında merkezi kamusal alanları tanımlamak için kullanılmıştır.

Tarihsel olarak meydanlar, askeri geçit törenleri, ticari faaliyetler ve toplumsal toplantılar için temel mekânlar olmuştur. 19. ve 20. yüzyıllarda modernleşme süreçlerinde yeniden düzenlenmiş, kentsel ana akslar üzerinde konumlanmış; anıtlar, camiler, kiliseler veya belediye binaları ile çevrili biçimde tasvir edilmiştir.

Tasarım açısından meydanlar, genellikle kenarını saran binalar ile tanımlanan geniş bir yüzey içerir. Alanın ölçeği, zeminin malzemesi ve desenleri, ağaçlar, çeşmeler ve heykeller gibi öğeler ile zenginleşir. Yaya odaklı veya kısmen araç trafiğine açık olarak tasarlanabilir ve mevcut ulaşım ağlarına yakınlık açısından kent içi bağlantıyı güçlendirir.

Günümüzde meydanlar, toplumsal etkileşimin, gösteri ve kutlama faaliyetlerinin, günlük dolaşımın merkezi olmayı sürdürür. Kentsel yenileme projelerinde korunması ve erişilebilirliği önemli konular arasında yer alır; güvenlik, konfor ve kapsayıcılık, tasarım süreçlerinin temel unsurlarıdır. Türkiye’de öne çıkan meydanlar arasında Taksim Meydanı (İstanbul) ve Kızılay Meydanı (Ankara) sayılabilir.