mekanizëm

Mekanizëm është një sistem ose një seri pjesësh të ndërlidhura që bashkëpunojnë për të shkaktuar ose përshkruar një efekt, një lëvizje, një përgjigje ose një proces. Termi përdoret në shumë fusha—nga inxhinieria dhe fizika te biologia, si dhe shkencat sociale dhe kognitive—për të përshkruar mënyrën se si veprimet dhe forcat lidhin një rezultat me një shkak të vetëm ose me një seri shkakësh.

Në inxhinieri mekanik, mekanizmi zakonisht përfshin pjesë si ingranazhe, shtylla, kllapa dhe krahë që transmetojnë lëvizjen ose forcën. Mekanizmat mund të jenë mekanikë, hidraulikë ose pneumatikë dhe shpesh përbëhen nga një kombinim të këtyre për të kontrolluar shpejtësinë, drejtimin ose fuqinë. Në shumë aplikime, ata janë projektuar për ta bërë një funksion të caktuar në mënyrë të përsëritshme dhe të qëndrueshme.

Në biokimi dhe biologji, mekanizmat përshkruajnë mënyrën sesi një proces kimik ndodh brenda një organizmi, si veprimi i enzimeve në reaksionet kimike ose mënyra sesi ndërveprojnë proteinat për të shkaktuar një përgjigje biologjike. Në shkencat sociale dhe kognitivë, mekanizmat e referohen mënyrës se si veprimet e individëve dhe institucionet bashkëveprojnë për të prodhuar pasojat që shihen në shoqëri.

Në mënyrë të përgjithshme, termi nënkupton një mënyrë të organizuar ndërveprimi të elementëve për të prodhuar një veprim ose një sjellje. Identifikimi i mekanizmave ndihmon në shpjegimin e proceseve dhe në projektimin e ndërhyrjeve, për shembull në inxhinieri për të përmirësuar efikasitetin, në mjekësi për të kuptuar shkaqet e sëmundjeve, ose në politikë publike për të parashikuar pasojat e ndryshimeve të ligjeve.