shpejtësinë

Shpejtësia është një madhësi skalar që përshkruan sa shpejt një trup ndryshon vendndodhjen në hapësirë. Ajo mund të maten si shpejtësi mesatare ose si shpejtësi momentale. Shpejtësia është një madhësi skalar dhe, për këtë arsye, nuk tregon drejtimin e lëvizjes; drejtimin e lëvizjes e jap vektori i shpejtësisë, i cili bashkon magnitudën me drejtimin.

Njësia kryesore në Sistemin Ndërkombëtar të Njohjes (SI) për shpejtësinë është metri për sekondë (m/s). Në përdorimin e përditshëm njerëzit zakonisht përshkruajnë shpejtësinë në kilometra për orë (km/h). Shpejtësia mesatare për një udhëtim është v = s/t, ku s është distanca dhe t koha; shpejtësia momentale është vlera e shpejtësisë në një moment të caktuar.

Llojet përfytyrohen si shpejtësia momentale vs mesatare; shpejtësia uniforme (kur distanca ndryshon me një ritëm konstant) kundrejt shpejtësisë jo-uniforme. Shpejtësia është një madhësi skalar, ndërsa vektori i shpejtësisë është drejtimi dhe magnitudja e shpejtësisë. Në kontekste moderne flitet gjithashtu për shpejtësinë relative ndaj referencës.

Mjetet e matjes: shpejtësia mund të maten me pajisje si matës shpejtësie në automjete, radarë shpejtësie, lidar dhe sisteme GPS. Shpejtësia luan rol të rëndësishëm në trafikun, sport, inxhinieri dhe shkencat natyrore, dhe është një koncept themelor në kinematikën e trupave.