markaðsöflum

Markaðsöflin eru grundvallarhugtök í hagfræði sem lýsa hvernig verð og magn vara og þjónusta ráða horfðu í markaði. Þau byggja á samspili eftirspurnar og framboðs og hafa þar með áhrif á hvernig auðlindir eru dreift og hvernig framleiðslu- og neysluákvarðanir eru teknar. Þegar eftirspurn og framboð stefna að tilteknum verð- og magngildum, myndast jafnvægisverð og jafnvægismagn sem best endurspegla félagslega þörf og framleiðslukostnaði.

Eftirspurn nær yfir þá orku sem neytendur eru tilbúnir að kaupa við ákveðið verð, og hún er milli annars margvíslegt: tekjur, verð á tengdum vörum, væntingar um framtíðina, upplýst ímynd vörunnar og fjöldi kaupenda. Framboð felur í sér þá framleiðslu sem fyrirtæki eru tilbúin að bjóða á gildi verðmynstri, og það er mótað af framleiðslukostnaði, tækni, verðlagi innkaupa og reglum. Verðmyndunin myndast í samspili eftirspurnar og framboðs og leiðir til jafnvægis þar sem markaðir þessara vara ráða.

Rökin fyrir markaðsöflum taka einnig tillit til aðstæðna eins og ófullkominnar samkeppni, upplýsingasöfnunarmörk og ytri áhrif. Eftir því sem markaðir eru ekki fullkomnir, geta verð og magn sem markaðurinn framleiðir ekki fullkomlega endurspeglað raunverulegar þarfir samfélagsins. Þegar markaðurinn brýst, geta stjórnvöld gripið til aðgerða eins og skattlagningar, stuðnings eða reglugerða til að bæta hagfræðiauðlindir eða sjá til að ytri áhrif svo sem jákvæð eða neikvæð, séu meðhöndluð. Dæmi um markaðsöfl eru húsnæðismarkaður og olíumarkaður, þar sem sveiflur í eftirspurn og framboði hafa afgerandi áhrif á verðlag og aðgengi. Markaðsöflin veita þannig grundvöll fyrir skilgreiningu á verðmyndun og dreifingu fjármuna og auðlinda í hagkerfi.