verðmyndun

Verðmyndun er ferli sem ákvarðar verð á vöru og þjónustu í hagkerfinu. Hún byggist á samspili framboðs og eftirspurnar; þegar framboð og eftirspurn mætast á markaði myndast jafnvægisverð sem jafnar framboð og eftirspurn. Verðið veitir mikilvægar upplýsingar um skort eða ofgnótt og er grunnur að ákvörðunum fyrirtækja og neytenda.

Framboð og eftirspurn hafa áhrif á verð með því að lýsa hegðun markaðsaðila. Hreyfingar verðmyndunar geta stafað af tækni, breyttum kostnaði, tekjum, þjóðhagslegri þróun, verðlagi annarra vara og væntingum um framtíðarkostnað. Jafnvægisverð (P*) og jafnvægismagn (Q*) eru þau stig sem myndast þegar framboð og eftirspurn eru jöfn.

Markaðarform hafa áhrif á verðmyndun. Í fullkominni samkeppni eru mörg fyrirtæki og enginn aðili getur haft áhrif á verð; verð er þá ákvarðað af samspili framboðs og eftirspurnar. Í ófullkominni samkeppni getur verð verið hærra eða lægra en jafnvægisverð vegna markaðsstjórn, upplýsingaójafnréttis eða samráðs.

Reglugerðir og opinberar ákvarðanir hafa einnig áhrif á verðmyndun. Dæmi eru skattar, tolla, verðstýring (hámarks- eða lágmarksverð) og stuðningur eða niðurgreiðsla sem breyta raunverulegum kostnaði og eftirspurn.

Verðmyndun er grundvallarferli sem raðar framleiðslu, dreifingu og neyslu. Hún tengir gæði og kostnað, veitir mikilvægar upplýsingar og hjálpar samfélaginu að nýta auðlindir á sem skilvirkastan hátt.