likiditeyi

Likidite ya da likidite kavramı, bir varlığın veya piyasanın nakde dönüştürülebilirliğinin hızlı ve maliyet konusunda sınırlı etkilerle gerçekleşebilme kapasitesini ifade eder. Bir varlığın likiditesi, kısa sürede ve adil bir fiyattan satılabildiği sürece yüksek; benzer şekilde bir piyasanın likiditesi, büyük işlemlerin dağınık ve düşük maliyetli bir şekilde yürütülebildiği oranda yüksektir. Bu kavram, özellikle finansal kurumlar, menkul kıymetler ve para piyasaları açısından kritik bir göstergedir.

İki temel likidite türü vardır. Piyasa likiditesi, bir varlığın geniş bir alıcı kitleye zarar vermeden ve hızlı bir şekilde satılabilmesiyle ilgilidir; örnek olarak derinlik (depth), işlem hacmi ve spreadler verilebilir. Finansal likidite ise bir kurumun kısa vadeli yükümlülüklerini, nakit veya hızla nakde çevrilebilir varlıklar ile karşılayabilme kapasitesiyle ilişkilidir. Birey ve kurumlar için likidite, finansal dayanıklılık ve operasyonel süreklilik açısından hayati öneme sahiptir.

Ölçüm ve göstergeler arasında nakit oranı, hızlı oran (quick ratio) ve cari oran gibi bilanço göstergeleri ile piyasa derinliği, işlem hacmi ve spreadler bulunur. Bankalar için likidite yönetimi genelde likidite karşılıkları (liquidity buffers), net stable funding ve likidite tablosu gibi kavramlarla izlenir.

Güçlü likidite, dalgalanmalar karşısında dayanıklılık sağlar; aşırı tükeniklik ise zorunlu varlık satımları ve fiyat baskıları riskini artırır. Etkili likidite yönetimi, likidite riskinin azaltılması, mali esneklik ve finansal istikrar için temel oluşturur.