lashuvchanlik

Lashuvchanlik — shaxsiyatning his-tuyg‘ularini tez va ko‘p hollarda kuchli o‘zgartirishga moyillik ko‘rsatadigan xususiyat. Kundalik suhbatlarda u stressli vaziyatlarda tez asabiylashish, g‘azab yoki noqulay kayfiyatga osonlik bilan kirish kabi holatlar bilan namoyon bo‘lishi mumkin. Ilmiy adabiyotlarda lashuvchanlik ko‘pincha emotsional labilitet yoki impulsivlik bilan bog‘lanadi. Bu atama psixologiyada shaxsiyatning ijtimoiy muhitga moslashuvchanligini va vaziyatga qarab his-tuyg‘ularini boshqarish qobiliyatini tavsiflash uchun qo‘llanadi.

Sabablari turlicha bo‘lishi mumkin: genetik, neyrolojik, tarbiyaviy va ijtimoiy omillar, shuningdek stressli hayot kechirishlar lashuvchanlikni kuchaytirishi mumkin. Ko‘rsatkichlari jigargohli kayfiyat o‘zgarishlari, qisqa nazorat yo‘qligi, tezkor qarorlar qabul qilishga moyillik kabi belgilar sifatida namoyon bo‘ladi. Yuqori darajadagi lashuvchanlik ba’zi klinik holatlar, masalan emotsional barqarorlikning susayishi yoki temperament bilan bog‘liq noqulay holatlar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin, deb talqin etilishi mumkin; bu holatlar shaxsni stressli vaziyatlarda yanada nozik his-tuyg‘ular bilan qabul qilinishiga olib kelishi mumkin.

Tadqiqotlar va boshqarish: lashuvchanlikni o‘lchash uchun turli xavf-nazorat testlari va impulsivlik o‘lchovlar mavjud. Nazoratli yondashuvlar orasida nafas olish, mindfulness va kognitiv xatti-harakat terapiyasi kabi usullar ko‘rsatmalar sifatida qo‘llaniladi. Shaxsiy va ijtimoiy rivojlanish doirasida barqarorlikni oshirish uchun muntazam ravishda stress boshqaruvi amaliyotlari tavsiya etiladi.