kompjuterë

Kompjuterë janë pajisje elektronike që përpunojnë të dhëna bazuar në një seri udhëzimesh të programuara. Ato mund të kryejnë llogaritje të komplikuara, të përpunojnë të dhëna dhe të mundësojnë komunikim dhe ndërveprim me pajisje të tjera. Për nga funksioni, ato mund të jenë platforma të përgjithshme për zbatimin e një sërë detyrash, ose sisteme të veçanta të dedikuara për detyra të veçanta (si kontrolli industrial, përpunimi i imazheve ose ruajtja e të dhënave).

Hardueri i kompjuterëve përbëhet nga pjesë që mund të ndahen në komponentë themelorë: procesori qendror (CPU) që kryen udhëzimet, memorie operacionale (RAM) për të ruajtur të dhënat gjatë ekzekutimit, si dhe njësi ruajtjeje për të dhënat (disk të ngurtë ose SSD). Një kartë grafike e fuqishme ndihmon në përpunimin vizual. Pajisje input-output përfshijnë tastierën, mausin dhe ekranin. Pajisja kryesore e lidhjes dhe energjisë është mbajtja amë (motherboard) dhe nga ajo varen modalitetet dhe periferalët.

Softueri përfshin sistemin operativ dhe aplikacionet që zhvillohen për të punuar me të. Sistemi operativ menaxhon burimet e kompjuterit dhe ofron një ndërfaqe ndërmjet përdoruesit dhe programet. Programet janë të shkruara në gjuhë programimi dhe mund të ndërtohen për qëllime të ndryshme si shfletim, shkrim teksti, vizatim, përpunim të të dhënave, ose komunikim. Shumë kompjuterë janë të lidhur në rrjete dhe përdorin shërbime në cloud dhe mediume të tjera.

Historikisht, ideja e një makine llogaritëse u konceptua nga Charles Babbage në shekullin e 19-të. Pajisje elektrike të para të llogaritjes u krijuan në vitet 1940 (për shembull ENIAC). Me zhvillimin e mikroproçesorëve në vitet 1970, kostoja ra dhe PC-të u bënë të përballueshme për përdorimin shtëpiak dhe zyrtar në vitet 1980 dhe pasues. Prej atëherë, kompjuterët kanë ndryshuar mënyrën si punojmë, studiojmë dhe mësojmë, duke u integruar thellësisht në të gjitha sektorët e shoqërisë.