kalendarëve

Kalendarët janë sisteme njerëzore për renditjen e kohës dhe përkufizimin e periudhave të vitit. Ata ndajnë kohën në ditë, muaj dhe javë, dhe ofrojnë një referencë të përbashkët për planifikimin e ngjarjeve, pushimeve, punëve dhe aktiviteteve të përditshme.

Ndahen në tre familie kryesore: solarë, lunarë dhe lunisolarë. Kalendarët solarë i përafrojnë muajt me sezonet dhe përdoren gjerësisht për planifikimin civil; shembuj të njohur janë Gregorian dhe Julian. Kalendarët lunarë bazohen në ciklin e Hënës dhe kanë një vit prej rreth 354-355 ditë; shembull islamik. Kalendarët lunisolar i ndërthurin të dyja elementet dhe mbajnë sezonet të qëndrueshme; shembuj të shquar janë kalendari hebre dhe disa tradita hinduse lunisolare.

Një vit civil zakonisht ka 365 ditë, dhe një ditë shtesë shtohet periodikisht për të ruajtur një përputhje me ciklin diellor. Një nga kalendarët më të rëndësishëm që e rregullon këtë është kalendari Gregorian, i cili nga vitet e hershme zëvendësoi Julianin dhe stabilizoi përputhjen me vitin tropikal.

Historikisht, kalendarët u zhvilluan në Mesopotami, Egjipt, Kinë dhe kultura të ndryshme për të parashikuar sezonet bujqësore dhe ngjarjet fetare. Në kohët moderne, kalendarët janë themelorë për administratën shtetërore, fesë, arsimimin dhe biznesin. Mbi të gjitha, përdoren variantë të ndryshëm ndërkombëtarisht, si Gregorian, Islami, Hebre, Persiane (Shamsi) dhe kalendarët lunisolarë hindu dhe kinezë, secili me rregulla të veçanta për muaj dhe vit.