iyileebilmesi

Iyilebilmesi, Türkçe’de bir kişinin veya canlının sağlığını, işlevini veya genel durumunu önceki hâline getirme kapasitesi ya da iyileşme olasılığını ifade eden isimdir. Bu form, fiil “iyileşmek”ten türeyen “iyilebilmek” kipinin -ebil- ekiyle kurulan yetenek belirtimini ve sonrasında -mesi ekiyle isimleşen yapıyı içerir. Dolaylı olarak, bir durumun tedavi, rehabilitasyon veya doğal iyileşme yoluyla geri dönme kapasitesini belirtir.

Tıbbi ve bilimsel bağlamlarda iyilebilmesi, bir hastanın, yaralanmanın ya da enfeksiyonun önceki sağlık durumuna geri dönme ya da fonksiyonlarını yeniden kazanma ihtimalini ifade eder. Projelendirme, tedavi planlaması ve sonuç değerlendirmelerinde kullanılır; akut hastalıklar, kronik hastalıklar, doku veya organ rejenerasyonu gibi alanlarda uygulanabilir ve psikolojik ya da sosyal iyileşme süreçlerini tanımlamada da kullanılabilir.

İyilebilmesi, hastanın yaşı, eşlik eden hastalıklar, tedavinin etkinliği ve zamanlaması, tedaviye uyum, yaşam koşulları ve çevresel faktörler gibi pek çok değişkene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Steril veya deterministik bir sonuç değildir; olasılıklı bir öngörü sunar ve yeni tedaviler ya da yaşam olayları bu olasılığı değiştirebilir.

İlgili terimler arasında iyileşebilmek (to be able to heal) ve iyileşebilirlik (capacity for healing) bulunur. Günlük dilde, iyilebilmesi, hastalıktan, ameliyat sonrası iyileşmeden veya travma sonrası toparlanmadan söz edilirken kullanılır. Örnekler: “Tedaviyle iyileşebilmesi umut verici.” “Yeterli destek olmadan iyilebilmesi zor olabilir.”