interferony

Interferony to rodzina cytokin wytwarzanych przez komórki gospodarza w odpowiedzi na infekcję wirusową i inne stresy. Działają na sąsiednie komórki, wywołując stan antywirusowy oraz modyfikując odpowiedź immunologiczną, a także aktywują komórki układu odpornościowego.

Wyróżnia się trzy główne grupy interferonów: typ I (m.in. IFN-α, IFN-β, IFN-ω), typ II (IFN-γ) oraz typ III (IFN-λ). Różnią się receptorami i zakresami działania: typ I i III wykazują szeroki efekt antywirusowy w wielu tkankach, typ II silniej stymuluje makrofagi i prezentację antygenu, a typ III dominuje na błonach śluzowych.

Działanie interferonów polega na wiązaniu z odpowiednimi receptorami (IFNAR dla typu I, IFNGR dla typu II) i aktywacji szlaku JAK–STAT, co indukuje ekspresję genów odpowiedzialnych za antywirusowy stan komórek i modulację odpowiedzi immunologicznej, w tym aktywność komórek NK i prezentację antygenu.

W medycynie stosuje się rekombinowane interferony: IFN-α i IFN-β w terapii wybranych infekcji wirusowych i chorób autoimmunologicznych, a także w onkologii (niektóre postacie nowotworów). Zastosowanie wiąże się z działaniami niepożądanymi, takimi jak objawy grypopodobne, zaburzenia krwi i zmęczenie, co ogranicza ich użycie.

Interferony stanowią ważny element naturalnej odpowiedzi odpornościowej na wirusy, a ich badania doprowadziły do rozwoju terapii i zrozumienia mechanizmów unikania wykrycia przez patogeny.