instytucja

Instytucja to pojęcie oznaczające zorganizowaną strukturę lub podmiot stworzony w celu realizacji określonych zadań, usług lub celów. Może odnosić się do konkretnego organu, takiego jak urząd, szkoła, bank, muzeum, jak również do trwałych praktyk społecznych, na przykład norm czy zwyczajów. Pochodzi od łacińskiego institutio, a w języku polskim funkcjonuje jako określenie zarówno organizacyjnych, jak i kulturowych form działania.

W praktyce wyróżnia się instytucje publiczne (państwowe i samorządowe), instytucje edukacyjne i badawcze, instytucje finansowe, opieki zdrowotnej oraz organizacje non-profit. Poza tym szerokim sensem instytucja może oznaczać utrwaloną praktykę lub zestaw reguł — na przykład system prawa, normy rodzinne lub standardy prowadzenia biznesu.

Główne funkcje instytucji obejmują świadczenie usług, organizację i stabilizowanie zachowań, alokację zasobów oraz przekazywanie wiedzy i wartości. Proces, w którym praktyki zyskują trwałość i stają się instytucjami, nazywa się instytucjonalizacją.

W tym kontekście rozróżnia się instytucje formalne (wynikające z przepisów i rejestrów) od instytucji nieformalnych (zwyczaje, tradycje). Instytucje stanowią fundament funkcjonowania państwa, gospodarki i kultury, wpływając na decyzje, relacje i alokację zasobów.

Słowo instytucja bywa używane w liczbie mnogiej (instytucje) dla wskazania zbioru organizacji i trwałych praktyk społecznych.