indeksu

Indeks (żenski: indeksu) to pojęcie używane w wielu dziedzinach, oznaczające miarę lub odnośnik służący do porównywania wartości w czasie, między obiektami lub w zbiorze danych. W ekonomii i finansach indeksy służą do śledzenia zmian wartości, cen lub aktywów oraz do porównywania koniunktury gospodarczej. W informatyce i naukach o danych indeksy pomagają w szybkim wyszukiwaniu informacji.

W ekonomii wyróżnia się m.in. indeksy cen, takie jak wskaźnik cen dóbr i usług konsumpcyjnych (CPI), które odzwierciedlają zmiany poziomu cen w czasie. Istnieją także metody konstruowania indeksów cenowych, takie jak Laspeyresa czy Paasche’a, oraz Fisherowy indeks, łączący cechy obu. Indeksy makroekonomiczne, np. deflator PKB, służą do mierzenia poziomu inflacji w gospodarce. Z kolei indeksy giełdowe (indeksy akcji) agregują zmiany cen wybranych papierów wartościowych, dając obraz kondycji rynku; popularne przykłady to S&P 500, Dow Jones, a w Polsce WIG20.

W matematyce i statystyce indeks oznacza pozycję elementu w sekwencji, tablicy lub macierzy, a także bywa używany w notacji indeksowej (subskrypy, indeksy wielowymiarowe) do identyfikowania poszczególnych składników. W bibliotekoznawstwie i informatyce indeks to spis haseł z odsyłaczami do stron lub wpisów, ułatwiający lokalizację informacji. W informatyce bazy danych wykorzystują indeksy, aby przyspieszyć wyszukiwanie i sortowanie danych. Etymologicznie słowo pochodzi z łacińskiego index, oznaczającego wskazówkę lub spis.

---